Istanbul - Hagia Sophia

Hagia Sophia

De   Hagia   Sophia   of   Aya   Sophia     "heilige   wijsheid",      bevindt   zich   in het    oude    stadscentrum    op    het Europese   deel,   vlakbij   de   Sultan Ahmetmoskee,     de     Hippodroom en   het   Sarnici-waterreservoir.   De wijk    waar    de    Hagia    Sophia    ligt heet Sultanahmet. Geschiedenis Het    gebouw    werd    aanvankelijk opgetrokken    als    kathedraal    van Constantinopel         onder         het Byzantijnse    Rijk.    Tien    van    de circa         18         meter         hoge donkergroene   pilaren   zijn   aan   de Tempel     van     Artemis     in     Efeze onttrokken,          die          volledig afgebroken        is        nadat        dit wereldwonder   eerst   nog   zelf   een tijd   had   dienst   gedaan   als   kerk en     gebruikt     werd     voor     het aanvankelijk                  christelijk prestigieus     kerkgebouw.     Deze eerste   kerk   uit   de   4e   eeuw   werd door     brand     verwoest,     waarna onder      keizer      Justinianus      I omstreeks      536      het      huidige gebouw,         centraalbouw         in combinatie   met   axiaalbouw,   werd geconstrueerd   nadat   hij   daar   in 532      de      opdracht      toe      had gegeven.      De      architect      was Anthemios   van   Tralles.   Op   7   mei 558    stortte    de    koepel    van    de Hagia    Sophia    in,    nadat    zij    het jaar    ervoor    getroffen    was    door een    aardbeving.        Daarna    is    de koepel   met   iets   kleinere   diameter herbouwd.   De   diameter   bedraagt 33   meter.   Vier   zware   bogen,   die door   contreforten   of   steunberen worden     gesteund,     dragen     de gemetselde   koepel.   De   druk   van de   koepel   wordt   door   pendentiefs (hoekzwik)    op    de    gehele    boog overgebracht.    Deze    bouwwijze, een    koepel    op    pendentiefs,    is later    vele    malen    herhaald.    De bouw    was    van    grote    betekenis voor   de   orthodoxe   Kerk   en   het Byzantijnse   Rijk   en   is   het   eerste voorbeeld        van        Byzantijnse architectuur.     De     Hagia     Sophia was     eeuwenlang     de     grootste kathedraal    ter    wereld.        Na    de verovering     van     Constantinopel door   het   Ottomaanse   Rijk   onder Mehmet   II   in   1453   werd   de   Hagia Sophia   een   moskee   en   ging   Aya Sofia    heten.    Hiervoor    werd    het gebouw   voorzien   van   minaretten en   werd   het   kruis   op   de   centrale koepel   vervangen   door   een   halve maan.      Binnenin      werden      zes platen   met   de   namen   van   Allah, Mohammed        en        de        vier rechtgeleide                     kaliefen aangebracht.      De      Byzantijnse muurschilderingen   en   mozaïeken werden        met        een        witte pleisterlaag   bedekt.   In   1934   werd de   moskee   door   Mustafa   Kemal Atatürk   tot   een   seculier   gebouw gemaakt     en     werd     het     een museum.        Oude        mozaïeken werden        opnieuw        zichtbaar gemaakt.     In     1985     werd     het gebouw    door    de    UNESCO    tot werelderfgoed    verklaard,    samen met       andere       gebouwen       in Istanboel.   De   Hagia   Sophia   is   de basis        geweest        voor        alle moskeeën   die   na   de   verovering van       Constantinopel       werden gebouwd   in   het   Ottomaanse   Rijk. Zo    zijn    de    Turkse    moskeeën    in Nederland     gebouwd     naar     het voorbeeld    van    de    Hagia    Sophia met     de     koepelvorm     dominant aanwezig.